Ταξίδι και ψυχική υγεία

Τί προσφέρει το ταξίδι στην ψυχική μας υγεία;

Τα ταξίδια αποτελούν πλέον έναν από τους βασικότερους τρόπους όπου οι νεότερες γενιές ξοδεύουν τα χρήματά τους. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ προέκυψε ότι 78% των Millennials, δηλαδή άτομα γεννημένα από το 1980 και μετά, προτιμούν να αγοράζουν εμπειρίες και όχι αγαθά. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται ακόμη μία παγκόσμια μελέτη όπου έδειξε ότι οι νεότερες γενιές (Millennials και Gen Z) θα αναζητήσουν ταξιδιωτικές εμπειρίες τρεις φορές περισσότερο από τις προηγούμενες γενιές (Baby Boomers και Gen X). Σε αυτό το πλαίσιο, προκύπτει ότι τα ταξίδια είναι μία από τις κύριες επενδύσεις που προτιμούν να τοποθετούν τα χρήματά τους πλέον οι άνθρωποι.

Γιατί συμβαίνει αυτό και ποια εν τέλει είναι τα οφέλη των ταξιδιών ώστε κάνουν τους ανθρώπους να τα αποζητούν;

Ορίζοντας την ευεξία

Ακούγοντας τον όρο «ευεξία» στους περισσότερους ανθρώπους έρχεται στο μυαλό μια εικόνα γαλήνια και μια κατάσταση όπου κάποιος βιώνει μόνο θετικά συναισθήματα. Αυτή η «συναισθηματική τελειοθηρία» συχνά οδηγεί σε εσφαλμένους ορισμούς και μάταιες προσδοκίες… Πόσο εφικτό είναι ένας άνθρωπος να βιώνει μόνο θετικά συναισθήματα; Γνωρίζετε κάποιον τέτοιο άνθρωπο;

Δίνοντας έναν περισσότερο ρεαλιστικό ορισμό στον όρο «ευεξία», θα λέγαμε ότι είναι η ισορροπία στη συχνότητα θετικού και αρνητικού θυμικού που το άτομο βιώνει στην καθημερινότητά του. Το θυμικό μπορεί να είναι μία σχετικά σταθερή διάθεση ή μία συναισθηματική αντίδραση σε ένα εξωτερικό γεγονός.

Επίδραση των ταξιδιών στην ευεξία

Έχοντας λοιπόν ορίσει την ευεξία, ας δούμε ποια είναι η επίδραση των ταξιδιών σε αυτήν. Πολλαπλές μελέτες έχουν καταγράψει το αποτύπωμα των αποδράσεων από την καθημερινότητα, συνοψίζοντάς το στα εξής:

• Αυξάνει την αίσθηση ευεξίας
• Βελτιώνει την απόδοση στην εργασία
• Αυξάνει την αίσθηση υγείας του ατόμου
• Μειώνει το εργασιακό burnout
• Μειώνει το στρες
• Αυξάνει την ικανοποίηση από τη ζωή
• Μειώνει την εξουθένωση
• Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου

Επιπρόσθετα έχει φανεί η συσχέτιση της ικανοποίησης από τα ταξίδια αναψυχής με μία γενικότερη αύξηση της ικανοποίησης της ζωής. Παράγοντες όπως:

• η ψυχολογική αποστασιοποίηση από τη δουλειά,
• η χαλάρωση,
• οι εμπειρίες που περιέχουν κάποιου είδους πρόκληση,
• ο αντιλαμβανόμενος έλεγχος κατά τη διάρκεια των διακοπών,
• η ικανοποίηση από τη συμμετοχή σε δραστηριότητες στο ταξίδι,
• η εμπειρία του ταξιδιού,

παίζουν σημαντικό ρόλο στην επίδραση που έχουν τα ταξίδια στην αίσθηση ευεξίας.

Ωστόσο οι διακοπές δεν αποτελούν για όλους μόνο μια ευχάριστη εμπειρία. Υπάρχουν άτομα που τις βιώνουν ως κάτι αγχωτικό. Αυτό έχει ως συνέπεια να αυξηθούν τα επίπεδα του στρες κατά τη διάρκεια των διακοπών και τα άτομα να βιώνουν συμπτώματα όπως συχνοί πονοκέφαλοι.

Πόσο διαρκεί η επίδραση του ταξιδιού;

Αξιολογώντας τη θετική επίδραση που έχει το ταξίδι, θα μπορούσαμε να χωρίσουμε την εμπειρία του σε τέσσερα στάδια:

Ταξίδι και Ικανοποίηση ζωής

• Στάδιο 1ο, Προσμονής: η προσδοκία για το ταξίδι αυξάνει την ικανοποίηση από τη ζωή
• Στάδιο 2ο, Βιώματος και Στάδιο 3ο, Οφέλους: η εμπειρία των διακοπών, η ικανοποίηση από αυτές και το επίπεδο δραστηριοποίησης, κορυφώνουν την αίσθηση ευεξίας
• Στάδιο 4ο, Απόσβεσης: σταδιακά χάνεται η επίδραση

Σε γενικές γραμμές η επίδραση των ταξιδιών στην ευεξία μας έχει διάρκεια 2-3 εβδομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως μπορεί να διαρκέσει μόνο μερικές ημέρες. Η επίδραση φαίνεται να είναι αντιστρόφως ανάλογη με το φόρτο εργασίας που ακολουθεί τις διακοπές: μεγαλύτερος φόρτος εργασίας,  μικρότερη διάρκεια της θετικής επίδρασης του ταξιδιού στην αίσθηση ευεξίας του ατόμου.

Ταξίδι και υγεία

Οι διακοπές όμως, δεν επηρεάζουν μόνο την ευεξία. Προκύπτει ερευνητικά ότι επιδρούν ευεργετικά και στη σωματική υγεία. Άτομα που ταξίδεψαν πιο συχνά είχαν λιγότερα θανάσιμα καρδιακά επεισόδια και λιγότερους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο.

Αλλά και η ψυχική υγεία των ατόμων με ψυχιατρικές δυσκολίες είναι ένας ακόμη τομέας που επωφελείται. Τα οφέλη προκύπτουν στην αντίληψη του εαυτού, στη δημιουργία νέων δεξιοτήτων και στις κοινωνικές σχέσεις.

Τέλος, άτομα με ειδικές ανάγκες και οικογένειες με χαμηλό εισόδημα που συχνά είναι αποκλεισμένοι από τις έννοιες διακοπές και ταξίδι, φαίνεται να λαμβάνουν ακόμη περισσότερα οφέλη από τη συμμετοχή τους σε αυτές.

Ταξίδι, αξίζει να επενδύσουμε;

Συμπερασματικά, τα ταξίδια αποτελούν μία πολύτιμη εμπειρία που συμβάλλει στην ευημερία και ευεξία του ατόμου σε πολλά επίπεδα και με διάφορους τρόπους. Τα ευεργετικά αποτελέσματα εμφανίζονται σε όλους τους ανθρώπους, δίχως να αποτελούν προνόμιο κάποιας συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας ή επαγγελματικής κατηγορίας. Υπάρχουν πολλοί λόγοι λοιπόν για να ταξιδέψει κάποιος, ανεξαρτήτως ηλικίας, σύμφωνα με τις επιθυμίες, τις δυνατότητες και τις προτεραιότητές του!

πηγές:

• Simon-Kucher., (April, 2024). Travel trends study
• De Vos, J., et al., (2020). Travel, health and well-being: A focus on past studies, a special issue, and future research. Journal of Transport & Health, 19
• Friman M., et al., (2017). How does travel affect emotional well-being and life satisfaction? Transportation Research Part A: Policy and Practice, 106, 170-180
• Boston Consulting Group., (January, 2014). How Millennials are changing the face of marketing forever
• Chen, C.-C., & Petrick, J. F., (2013). Health and wellness benefits of travel experiences: A literature review. Journal of Travel Research, 52(6), 709–719