Άγχος για την υγεία

Άγχος για την υγεία

Η υγεία είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές ασφάλειας στη ζωή του ατόμου αφού επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του. Συνεπώς δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι ανησυχούν για την υγεία τους ή για την υγεία άλλων ατόμων που αγαπούν. Η ανησυχία για την υγεία μπορεί να πυροδοτηθεί από καθημερινά σωματικά συμπτώματα (πχ. πονοκέφαλος), από απειλητικές εμπειρίες (πχ. ανακάλυψη ενός εξογκώματος στο στήθος) ή μετά από μία ασθένεια. Η δημόσια μετάδοση πληροφοριών που αφορούν την υγεία (τηλεόραση, εφημερίδες κ.τ.λ.) είναι ακόμη μία μεταβλητή που μπορεί να ωθήσει κάποιους ανθρώπους να έχουν αυξημένη ανησυχία για την ύπαρξη ή την εμφάνιση κάποιας ασθένειας. Η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι ήπια και παροδική ή έντονη και διαρκής έχοντας αυξομειώσεις στην έντασή της. Μπορεί επίσης να σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, ή να αφορά μια γενικότερη ανησυχία για την υγεία.

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν υπερβολικό άγχος για την υγεία τους επιβαρύνονται με σημαντικό οικονομικό κόστος, αφού αναζητώντας συνεχείς διαβεβαιώσεις για την κατάσταση της υγείας τους απευθύνονται συχνά σε ιατρικές υπηρεσίες. Το κόστος όμως που επωμίζονται δεν περιορίζεται μόνο στο οικονομικό επίπεδο, αφού αρνητικές συνέπειες μπορεί να εμφανίζονται και σε άλλους τομείς της ζωής τους (συστηματική απουσία από την εργασία τους, κατανάλωση χρόνου στις υπηρεσίες υγείας, διαπροσωπικές σχέσεις κ.ά.).

Πόσο συχνά εμφανίζεται;

Το άγχος για την υγεία είναι μία κοινή κατάσταση αφού έρευνες ανεβάζουν τα ποσοστά έως και 13% στο γενικό πληθυσμό, ενώ οι περιπτώσεις όπου το άγχος είναι υπερβολικό και πληροί τα κριτήρια μιας διαταραχής εμφανίζονται σε ποσοστό 5-10%.

«Παθολογικό» άγχος υγείας

Σύμφωνα με το νεώτερο εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών, το «παθολογικό» άγχος για την υγεία εμφανίζεται σε δύο διαταραχές:

• Διαταραχή Σωματικών Συμπτωμάτων: χαρακτηρίζεται από το αυξημένο άγχος που προέρχεται από την παρουσία έντονων σωματικών συμπτωμάτων και την πεποίθηση ότι το άτομο πάσχει από κάποια ασθένεια. Τα άτομα αυτά ανησυχώντας για την υγεία τους ερμηνεύουν τα συμπτώματά τους ως απειλητικά και επιβλαβή, ενώ σκέφτονται τα χειρότερα για την κατάσταση της υγείας τους ακόμη και όταν υπάρχουν ενδείξεις για το αντίθετο. Ορισμένες φορές μπορεί να θεωρήσουν ότι δεν έλαβαν την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη
• Διαταραχή Άγχους Ασθενείας: χαρακτηρίζεται από το άγχος ή την ανησυχία μήπως το άτομο έχει ή μήπως νοσήσει από κάποια σοβαρή ασθένεια, δίχως να υπάρχουν σωματικά συμπτώματα ή αν υπάρχουν είναι ήπια (πχ. στιγμιαία ζαλάδα μετά από ένα απότομο σήκωμα από τον καναπέ). Στην περίπτωση που υπάρχει σωματικό σύμπτωμα, η δυσφορία που νιώθουν δεν προέρχεται από το σύμπτωμα (πχ. πόνος), αλλά από το άγχος τους για το τι μπορεί να σημαίνει το σύμπτωμα αυτό. Τα άτομα διαχωρίζονται σε αυτά που αναζητούν διαβεβαιώσεις για την κατάσταση της υγείας τους (πχ. ψάχνοντας στο ίντερνετ, ρωτώντας γνωστούς) και σε αυτά που αποφεύγουν την επίσκεψη στις δομές υγείας, είτε γιατί φοβούνται μήπως διαγνωστούν με κάποια σοβαρή ασθένεια είτε γιατί δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες που έλαβαν στο παρελθόν

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης του άγχους για την υγεία, αφού μελέτες δείχνουν μείωση του άγχους κατά 70%. Η θεραπεία περιλαμβάνει αλλαγή στον τρόπο που το άτομο σκέφτεται για την υγεία του παρεμβαίνοντας στις πεποιθήσεις του, αλλά και αντιμετώπιση εκείνων των συμπεριφορών που αντί να βοηθούν, συντηρούν το άγχος.