Απαντήσεις σε μύθους που συνοδεύουν την ψυχοθεραπεία
Αλήθεια: οι άνθρωποι αναζητούν την ψυχοθεραπεία για διάφορους λόγους. Ορισμένοι κάνουν ψυχοθεραπεία για προβλήματα όπως το άγχος ή κατάθλιψη. Άλλοι όμως, χρειάζονται βοήθεια για την αντιμετώπιση μεγάλων αλλαγών στη ζωή τους ή αλλαγών που σχετίζονται με τη συμπεριφορά τους: απώλεια εργασίας, διαζύγιο ή θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Κάποιοι ακόμη χρειάζονται βοήθεια για τη διαχείριση του γονεϊκού τους ρόλου, των ευθυνών που επωμίζονται στην εργασία ή στην οικογένειά τους. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν μια «σωματική ασθένεια» ή άλλους στρεσογόνους παράγοντες που ενδεχομένως να επηρεάσουν τη ζωή τους. Οποιοσδήποτε μπορεί να ευεργετηθεί από την ψυχοθεραπεία, ώστε να είναι σε θέση να επιλύσει αποτελεσματικότερα τα προβλήματά του.
Το στίγμα που συνοδεύει τη λήψη βοήθειας για ψυχολογικές ή συμπεριφορικές δυσκολίες, στο παρελθόν ήταν ένα μεγάλο εμπόδιο. Τώρα όμως, η αναζήτηση βοήθειας θεωρείται ένδειξη ικανότητας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Οι ερευνητές συνεχίσουν να βρίσκουν συνδέσεις μεταξύ ψυχικής και σωματικής υγείας, τονίζοντας ότι συναισθηματικά προβλήματα μπορεί να εμφανίζονται ως σωματικά συμπτώματα. Η σύνδεση όμως είναι αμφίδρομη, αφού όταν είμαστε «σωματικά άρρωστοι» μπορεί να εμφανιστούν και συναισθηματικές δυσκολίες. Η στενή σχέση μεταξύ «ψυχής» και «σώματος» φαίνεται και στον ορισμό που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την υγεία: «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Αλήθεια: η υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους, είναι σημαντική όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα. Όμως ο ψυχολόγος μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα από αυτό. Οι ψυχολόγοι έχουν ειδικευτεί στην αντιμετώπιση σύνθετων προβλημάτων, έχοντας εκπαίδευση και εμπειρία χρόνων. Η έρευνα δείχνει ότι η ψυχοθεραπεία είναι μία αποτελεσματική και βοηθητική διαδικασία. Οι τεχνικές που ένας ψυχολόγος χρησιμοποιεί κατά την ψυχοθεραπεία, προέρχονται ύστερα από δεκαετίες ερευνών και είναι κάτι περισσότερο από «μια συζήτηση».
Οι ψυχολόγοι μπορούν να αναγνωρίσουν σχήματα συμπεριφοράς ή σκέψης με τρόπο αντικειμενικό, περισσότερο από αυτά που μπορούν οι άνθρωποι γύρω μας. Ο ψυχολόγος μπορεί να προσφέρει παρατηρήσεις παρόμοιες με αυτές των κοντινών μας ανθρώπων, η βοήθειά του όμως μπορεί να είναι αποτελεσματικότερη λόγω του ότι έγιναν την κατάλληλη χρονική στιγμή, ήταν εστιασμένες ή λόγω της δικής μας εμπιστοσύνης στην ουδέτερη στάση του.
Επιπρόσθετα, μπορεί να είμαστε πλήρως ειλικρινείς με τον ψυχολόγο δίχως να μας απασχολεί αν κάποιος άλλος θα μάθει αυτό που εκμυστηρευτήκαμε. Η θεραπευτική σχέση βασίζεται στην εχεμύθεια (υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό και αφορούν καταστάσεις όπου απειλείται η σωματική ακεραιότητα). Συμβαίνει συχνά τα άτομα να λένε στον ψυχολόγο τους πράγματα που δεν έχουν αποκαλύψει ποτέ σε κανέναν. Αν οι δυσκολίες επιμένουν δίχως καμία σημαντική βελτίωση, ήρθε η ώρα να αναζητήσουμε βοήθεια από κάποιον καταρτισμένο ψυχολόγο.
Αλήθεια: πολλά άτομα προσπαθούν μόνα τους να λύσουν τα προβλήματά τους, για εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια πριν ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Το να αποφασίσουμε να ξεκινήσουμε ψυχοθεραπεία δε σημαίνει ότι αποτύχαμε, όπως ακριβώς δε σημαίνει αποτυχία αν δεν καταφέρουμε να επιδιορθώσουμε το χαλασμένο αυτοκίνητό μας. Μπορεί για παράδειγμα να υπάρχει ένα βιολογικός παράγοντας σε κάποιες διαταραχές, όπως στην κατάθλιψη ή στις κρίσεις πανικού, που κάνει εξαιρετικά δύσκολη την αντιμετώπισή του από το ίδιο το άτομο. Στην πραγματικότητα, το να έχουμε το θάρρος να παραδεχτούμε ότι χρειαζόμαστε βοήθεια είναι σημάδι δύναμης και όχι αδυναμίας, όντας το πρώτο βήμα για να ξεκινήσουμε να νιώθουμε καλύτερα.
Αλήθεια: ο ψυχολόγος συχνά ξεκινά τη διαδικασία της θεραπείας ρωτώντας ποιος είναι ο λόγος που μας φέρνει στο γραφείο του. Αυτό όμως είναι μόνο η αρχή. Θα συλλέξει γενικές πληροφορίες για τη ζωή μας, για την πορεία του προβλήματος, για άλλες σημαντικές πτυχές της ζωής μας, καθώς επίσης και για τους τρόπους με τους οποίους έχουμε προσπαθήσει έως τώρα να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Η ψυχοθεραπεία είναι συνήθως μία διαδραστική, συνεργατική διαδικασία που βασίζεται στο διάλογο και στην ενεργητική συμμετοχή για την επίλυση προβλημάτων.
Ο ψυχολόγος μπορεί να μας δώσει δουλειά για το σπίτι ανάμεσα στις συνεδρίες, ώστε να κάνουμε πρακτική σε νέες ικανότητες, ή να μας προτείνει να διαβάσουμε κάτι ώστε να μάθουμε περισσότερα για κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Μαζί, εμείς και ο ψυχολόγος, θα προσδιορίσουμε το πρόβλημα, θα θέσουμε στόχους και θα παρακολουθήσουμε τη βελτίωση.
Αλήθεια: ένα κομμάτι της ψυχοθεραπείας μπορεί να περιλαμβάνει τη διερεύνηση των εμπειριών της παιδικής ηλικίας και τον εντοπισμό σημαντικών γεγονότων που επηρέασαν τη ζωή μας. Πληροφορίες που σχετίζονται με την οικογένειά μας μπορεί να βοηθήσουν εμάς και τον ψυχολόγο να καταλάβει τις τωρινές αντιλήψεις και συναισθήματά μας, τις στρατηγικές που χρησιμοποιούμε για τα προβλήματά μας. Ο λόγος που χρειάζεται να δούμε το παρελθόν είναι για να καταλάβουμε καλύτερα το παρόν και να κάνουμε θετικές αλλαγές για το μέλλον.
Όμως, σε μερικές καταστάσεις ο ψυχολόγος θα επιλέξει να επικεντρωθεί στο τωρινό πρόβλημα ή την κρίση που μας έφερε στο γραφείο, δίχως να ασχοληθεί καθόλου με το παρελθόν. Θα μάθουμε πώς να ενσωματώσουμε τεχνικές και να χρησιμοποιούμε εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης ή τη συμπεριφορά μας, που συνεισφέρουν στο πρόβλημα. Οι ψυχολόγοι που ακολουθούν ένα συγκεκριμένο είδος ψυχοθεραπείας, γνωρίζουν πώς να οδηγήσουν τη θεραπεία ώστε να συμπεριλάβει αποκαλύψεις για το παρελθόν που αντικατοπτρίζονται στις τωρινές «προβληματικές» σκέψεις και συμπεριφορές.
Αλήθεια: ο καθένας ακολουθεί το δικό του ρυθμό κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Υπάρχουν έρευνες που αναφέρουν ότι οι μισοί θεραπευόμενοι βελτιώθηκαν μετά από μόλις 8 συνεδρίες, ενώ το 75% βελτιώθηκε μετά από 6 μήνες θεραπείας. Η διάρκεια είναι κάτι που εμείς και ο θεραπευτής μπορούμε να συζητήσουμε όταν διαμορφώνουμε το πλάνο της θεραπείας. Ο στόχος του ψυχολόγου δεν είναι να μας κρατήσει για πάντα ως πελάτη, αλλά να μας βοηθήσει να λειτουργούμε μόνοι μας με έναν αποτελεσματικότερο τρόπο. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τη διάρκεια της θεραπείας.
